Ürün Takip Sistemi (ÜTS) Nedir ve Avantajları Nelerdir?

07 Eki 2025 Genel

Ürün Takip Sistemi (ÜTS) Nedir ve Avantajları Nelerdir?

Ürün Takip Sistemi (ÜTS) Nedir?

Ürün Takip Sistemi (ÜTS), Sağlık Bakanlığı tarafından geliştirilen ve tıbbi cihazlar, kozmetik ürünler ve diğer sağlık ürünlerinin üretimden tüketime kadar tüm süreçlerinin takip edilmesini sağlayan dijital bir platformdur. Bu sistem, ürünlerin piyasaya arz edildikten sonra da izlenebilirliğini sağlayarak hasta güvenliğini artırmayı hedeflemektedir. ÜTS, üreticiden son kullanıcıya kadar ürünün geçtiği tüm aşamaları kayıt altına alır.

ÜTS, 2017 yılında Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından uygulamaya konulmuştur. Sistem, tıbbi cihazların tekil takibini sağlayarak sahte ve kaçak ürünlerin tespit edilmesine, ürün geri çağırma işlemlerinin etkin bir şekilde yapılabilmesine ve sağlık hizmetlerinde kalitenin artırılmasına katkıda bulunmaktadır. Ayrıca, kozmetik ürünlerin de kayıt altına alınması ile ürün güvenliğinin sağlanması amaçlanmaktadır.

ÜTS Hangi Ürünler İçin Zorunludur?

Ürün Takip Sistemi'ne kayıt, belirli ürün grupları için yasal bir zorunluluktur. Bu zorunluluk, ürün güvenliği ve halk sağlığının korunması amacıyla getirilmiştir. ÜTS kaydı zorunlu olan ürünleri şu şekilde sıralayabiliriz:

Tüm tıbbi cihazlar (İmplantlar, cerrahi aletler, tanı cihazları, görüntüleme sistemleri vb.)
Kozmetik ürünler (Cilt bakım ürünleri, makyaj malzemeleri, parfümler, saç bakım ürünleri vb.)
İn vitro tanı cihazları (Laboratuvar testleri için kullanılan reaktifler, kitler vb.)
Vücuda yerleştirilebilir aktif tıbbi cihazlar
Optik ürünler (Gözlükler, kontakt lensler vb.)
Diş hekimliğinde kullanılan malzemeler ve cihazlar

Bu ürünleri üretmek, ithal etmek veya piyasaya arz etmek isteyen tüm firmalar, ÜTS'ye kayıt olmak ve ürünlerini sisteme tanımlamak zorundadır. Kayıt yaptırmayan firmalar ve ürünler, yasal olarak piyasada bulunamaz ve ciddi yaptırımlarla karşılaşabilir.

ÜTS Nasıl Çalışır?

Ürün Takip Sistemi, karmaşık bir veri tabanı ve takip mekanizması üzerine kurulmuş entegre bir sistemdir. ÜTS'nin çalışma prensibi, ürünlerin benzersiz tanımlayıcılarla izlenmesi esasına dayanır. Bu sistem şu adımlarla çalışır:

Üretici, ithalatçı veya distribütör firmalar öncelikle sisteme kayıt olur ve gerekli belgeleri sunar.
Firmalar piyasaya sürecekleri ürünleri sisteme tanımlar ve gerekli teknik bilgileri girer.
Her ürüne benzersiz bir tanımlayıcı (barkod, karekod vb.) atanır.
Ürünün üretimden tüketime kadar geçtiği tüm aşamalar (depolama, dağıtım, satış) sisteme kaydedilir.
Yetkili kurumlar, sistem üzerinden ürünlerin piyasa hareketlerini izler ve gerektiğinde müdahale eder.

ÜTS, tüm bu süreçleri elektronik ortamda gerçekleştirerek kağıt bazlı işlemleri minimuma indirger. Sistem, e-Devlet entegrasyonu sayesinde firma yetkililerinin kimlik doğrulaması yaparak güvenli bir şekilde işlem yapmasını sağlar. Ayrıca, ürünlerin tekil takibi sayesinde herhangi bir sorun tespit edildiğinde hızlı bir şekilde müdahale edilebilir.

ÜTS Kullanım Alanları Nelerdir?

Ürün Takip Sistemi, sağlık sektöründe birçok farklı alanda kullanılmaktadır. Bu kullanım alanları, sistemin kapsamlı yapısını ve önemini göstermektedir:

Ürün Kayıt ve İzleme: Tıbbi cihazların ve kozmetik ürünlerin kayıt altına alınmasını ve piyasadaki hareketlerinin izlenmesini sağlar.
Piyasa Gözetimi ve Denetimi: Yetkili kurumlar, piyasadaki ürünleri izleyebilir ve denetim faaliyetlerini etkin şekilde planlayabilir.
Uyarı Sistemleri: Sorunlu bir ürün tespit edildiğinde, ÜTS üzerinden hızlı uyarılar gönderilebilir ve geri çağırma işlemleri başlatılabilir.
Klinik Araştırmalar: Klinik araştırmalarda kullanılan tıbbi cihazların takibi de ÜTS üzerinden yapılabilmektedir.
Envanter Yönetimi: Sağlık kurumları, envanterlerindeki tıbbi cihazları yönetebilir; bakım, onarım ve kalibrasyon süreçlerini takip edebilir.
İmplant Takibi: Hastaların vücutlarına yerleştirilen implantların kayıtları tutularak olası bir sorunda hızlı müdahale imkanı sağlanır.

ÜTS Kaydı Nasıl Yapılır?

Ürün Takip Sistemi'ne kayıt süreci, firma kaydından ürün kaydına kadar çeşitli aşamaları içerir ve belirli adımların takip edilmesiyle gerçekleştirilir:

E-Devlet üzerinden giriş yapılarak ÜTS portalına erişim sağlanır.
Firma bilgileri (ticari unvan, vergi numarası, adres, iletişim bilgileri vb.) sisteme girilir.
Firma faaliyet alanı (üretici, ithalatçı, distribütör vb.) belirlenir.
Gerekli belgeler (ticaret sicil gazetesi, imza sirküleri, yetki belgeleri vb.) sisteme yüklenir.
Firma yetkilisi ve kullanıcıları tanımlanır.
Firma başvurusu gönderilir ve TİTCK tarafından değerlendirilir.
Onaylanan firma, ürünlerini sisteme tanımlamaya başlayabilir.

Ürün kaydı için ise ürün bilgileri ve gerekli belgeler (CE sertifikası, uygunluk beyanı vb.) sisteme yüklenir. Başvuru TİTCK tarafından onaylandıktan sonra ürünler için tekil tanımlayıcılar oluşturulabilir. Kayıt sürecinde tüm bilgilerin doğru ve eksizsiz girilmesi, başvurunun reddedilmemesi için kritik öneme sahiptir.

ÜTS Kullanmanın Avantajları Nedir?

Ürün Takip Sistemi kullanmanın hem firmalar hem de toplum sağlığı açısından çok sayıda avantajı bulunmaktadır:

Artırılmış Ürün Güvenliği: Sahte ve kaçak ürünlerin tespit edilmesini sağlayarak hasta ve kullanıcı güvenliğini maksimum düzeyde korur.
Tam İzlenebilirlik: Ürünlerin yaşam döngüsü boyunca takip edilmesi, sorun anında hızlı müdahale imkanı sunar.
Verimlilik Artışı: Kağıt bazlı işlemleri azaltarak süreçleri hızlandırır ve operasyonel maliyetleri düşürür.
Etkin Kalite Yönetimi: Toplanan veriler, kalite iyileştirme çalışmalarına ve süreçlerin geliştirilmesine katkı sağlar.
Güçlü Piyasa Denetimi: Yetkili kurumlar piyasadaki ürünleri gerçek zamanlı olarak izleyebilir.
Hızlı Geri Çağırma: Sorunlu ürünlerin piyasadan toplanması daha kolay ve hızlı bir şekilde gerçekleştirilir.
Veri Analizi İmkanı: Toplanan veriler üzerinden sektörrel analizler yapılabilir ve politika geliştirme süreçlerine katkı sağlanır.
Uluslararası Uyum: Türkiye'nin uluslararası standartlara uyumunu kolaylaştırır ve ihracat potansiyelini artırır.

ÜTS ile Ürün Doğrulaması Nasıl Yapılır?

Ürünlerin orijinalliğini kontrol etmek için ÜTS üzerinden ürün doğrulama işlemi yapılabilir. Bu işlem şu adımlarla gerçekleştirilir:

ÜTS mobil uygulaması veya web sitesi üzerinden "Ürün Doğrulama" bölümüne erişilir.
Ürün üzerindeki barkod veya karekod okutulur ya da manuel olarak girilir.
Sistem, ürünün kayıtlı olup olmadığını ve güncel durumunu (kayıtlı, kayıtsız, toplatılmış vb.) kontrol eder.
Doğrulama sonucu kullanıcıya anında gösterilir.

Sağlık profesyonelleri ve tüketiciler, satın aldıkları ürünlerin güvenilirliğini bu şekilde kolayca kontrol edebilirler. Özellikle implant gibi vücuda yerleştirilen tıbbi cihazların doğrulanması, hasta güvenliği açısından kritik öneme sahiptir.

ÜTS'nin Sağlık Sektöründeki Yeri ve Önemi

Ürün Takip Sistemi, Türkiye'de sağlık sektöründeki dijital dönüşümün önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Sistem, sağlık ürünlerinin güvenliğini ve etkinliğini artırarak toplum sağlığının korunmasına doğrudan katkıda bulunur.

ÜTS, güvenli ve kaliteli ürünlerin kullanımını teşvik ederek sağlık hizmetlerinin kalitesini artırır ve hasta sonuçlarının iyileşmesine yardımcı olur. Aynı zamanda, sahte ürünleri engelleyerek sağlık ekonomisine de katkı sağlar ve gereksiz harcamaları azaltır. Sistemden elde edilen veriler, sağlık politikalarının geliştirilmesinde karar vericilere önemli bilgiler sunar.

Gelecekte ÜTS'nin kapsamının genişletilmesi ve diğer sağlık bilgi sistemleriyle entegrasyonunun artırılması hedeflenmektedir. Bu sayede, sağlık hizmetlerinde izlenebilirlik ve şeffaflık daha da artacak, hasta güvenliği en üst düzeyde sağlanacaktır.

Yazar: Mustafa Kara